Hội nghị lần thứ 8 được tổ chức tại tỉnh Lào Cai với chủ đề: “Hội đồng nhân dân các cấp trong tổ chức bộ máy chính quyền địa phương - Thực trạng và giải pháp”. Đây là chủ đề được HĐND các tỉnh lựa chọn để trao đổi trong thời điểm các cơ quan chức năng đang tổ chức lấy ý kiến tham gia để hoàn thiện dự án luật Tổ chức chính quyền địa phương trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 9.
Hội đồng nhân dân các cấp trong thời gian qua đã từng bước được đổi mới cả về tổ chức và hoạt động; hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Hội đồng nhân dân không ngừng được nâng lên, việc thực hiện chức năng quyết định, chức năng giám sát của Hội đồng nhân dân các cấp đã đóng góp tích cực trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh của từng địa phương; chức năng đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân luôn được thực hiện đảm bảo, góp phần củng cố và tăng cường niềm tin của Nhân dân vào Đảng, Nhà nước và chính quyền địa phương. Tiếp tục khẳng định vai trò, vị thế của Hội đồng nhân dân - cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương trong hệ thống chính trị.
Tuy nhiên, thời gian qua có nơi, có lúc hoạt động của Hội đồng nhân dân chưa đáp ứng được yêu cầu; hiệu quả hoạt động của Hội đồng nhân dân chưa đạt được như mong muốn của cử tri: Nội dung kỳ họp nhiều, thời gian thảo luận còn ít, một số nội dung thảo luận chưa sâu; hoạt động giám sát còn biểu hiện nể nang, né tránh; chế độ, tổ chức bộ máy của Hội đồng nhân dân, cơ quan tham mưu, giúp việc cho Hội đồng nhân dân, chất lượng đại biểu Hội đồng nhân dân, tỷ lệ đại biểu Hội đồng nhân dân hoạt động chuyên trách... cũng còn bất cập; Mối quan hệ giữa Thường trực Hội đồng nhân dân với các Ban của Hội đồng nhân dân, giữa Hội đồng nhân dân cấp trên với Hội đồng nhân dân cấp dưới cũng chưa được quy định cụ thể...
Tham gia vào dự thảo luật Tổ chức chính quyền địa phương, Thường trực Hội đồng nhân dân các tỉnh thống nhất đề nghị: Cấp chính quyền địa phương gồm có Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân được tổ chức ở tất cả các đơn vị hành chính; tuy nhiên, dự thảo luật cần làm rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn giữa chính quyền địa phương ở nông thôn, đô thị và hải đảo. Đề nghị quy định Thường trực Hội đồng nhân, các Ban của Hội đồng nhân dân là cơ quan của Hội đồng nhân dân. Thường trực Hội đồng nhân dân gồm Chủ tịch, Phó Chủ tịch và các Ủy viên là Trưởng các Ban của Hội đồng nhân dân (đối với cấp tỉnh gồm cả Chánh Văn phòng Hội đồng nhân dân). Đối với các Ban Hội đồng nhân dân, các đại biểu cũng thống nhất về số lượng các Ban, số lượng thành viên của Ban như quy định trong dự thảo luật; Trưởng Ban có thể hoạt động chuyên trách, Phó trưởng Ban là đại biểu hoạt động chuyên trách (cũng có ý kiến đề nghị cả Trưởng ban và Phó trưởng Ban đều hoạt động chuyên trách). Các đại biểu cũng đề nghị Quốc hội nghiên cứu thành lập Ban của Hội đồng nhân dân xã. Về số lượng Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân, các đại biểu đề nghị Quốc hội nghiên cứu để quy định số lượng cho phù hợp với tình hình thực tế của từng địa phương nhằm đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ. Về số lượng thành viên Ủy ban nhân dân, cơ bản các đại biểu nhất trí như quy định trong dự thảo luật để tăng thẩm quyền giám sát của Hội đồng nhân dân đối với Thủ trưởng các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân. Về đại biểu Hội đồng nhân dân, các đại biểu cũng đề nghị các cấp ủy đảng quan tâm làm tốt công tác quy hoạch các chức danh của Hội đồng nhân dân, giảm đại biểu là lãnh đạo các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân, chất lượng đại biểu Hội đồng nhân dân, tỷ lệ đại biểu Hội đồng nhân dân hoạt động chuyên trách. Các đại biểu cũng đề nghị Quốc hội quan tâm về chính sách, các điều kiện đảm bảo cho hoạt động của Hội đồng nhân dân, đề nghị bổ sung quy định về cơ quan tham mưu, giúp việc cho Hội đồng nhân dân; chia tách Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội và Văn phòng Hội đồng nhân dân...
Đây là những ý kiến tham gia tâm huyết được đúc rút từ chính thực tiễn hoạt động của Hội đồng nhân dân, từ chính kinh nghiệm hoạt động của những người đại biểu Hội đồng nhân dân, những người trực tiếp làm công tác tham mưu, giúp việc cho Hội đồng nhân dân gửi tới Quốc hội.
Hội nghị trao đổi kinh nghiệm hoạt động của Hội đồng nhân dân 14 tỉnh Trung du và Miền núi phía Bắc lần thứ 8 được tổ chức tại tỉnh Lào Cao đã thành công tốt đẹp. Nhưng thành công hơn cả là những ý kiến tham gia góp ý vào dự án luật Tổ chức chính quyền địa phương đã được Quốc hội tiếp thu, tổng hợp, điều chỉnh, bổ sung và chính thức thông qua tại kỳ họp thứ 9 với tỷ lệ 89,27% đại biểu Quốc hội biểu quyết tán thành. Đó chính là thành quả từ những đóng góp bằng tinh thần trách nhiệm của những người đại biểu dân cử, những người đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân./.
Nguyễn Tiến Thành
Trưởng phòng Thông tin - Dân nguyện