Cơ chế phân cấp cho cấp huyện trong quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia
Để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, giai đoạn 2021-2025, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 111/2024/QH15 ngày 18/01/2024 về một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2024- 2025. Khoản 7 Điều 4 Nghị quyết 111/2024/QH15 quy định về cơ chế thí điểm phân cấp cho cấp huyện trong quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2024- 2025. Hội đồng nhân dân cấp tỉnh được quyết định lựa chọn không quá 02 huyện thực hiện thí điểm cơ chế phân cấp. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định giao mục tiêu, nhiệm vụ, yêu cầu cụ thể đối với từng chương trình mục tiêu quốc gia cho huyện được lựa chọn thí điểm.
Hội đồng nhân dân cấp huyện được quyết định điều chỉnh phương án phân bổ vốn đầu tư công, kinh phí thường xuyên giữa các chương trình mục tiêu quốc gia trong kế hoạch đầu tư công trung hạn, kế hoạch đầu tư vốn hằng năm, dự toán ngân sách nhà nước hằng năm đã được cấp có thẩm quyền giao; cơ cấu nguồn vốn ngân sách nhà nước giữa chi đầu tư, chi thường xuyên của các dự án thành phần không còn đối tượng hỗ trợ để tập trung vốn thực hiện các dự án thành phần khác thuộc các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 - 2025;
Việc quyết toán ngân sách nhà nước hằng năm của huyện thực hiện cơ chế thí điểm được thực hiện theo kế hoạch đầu tư công trung hạn, kế hoạch đầu tư vốn hằng năm, dự toán ngân sách nhà nước hằng năm đã được Hội đồng nhân dân huyện điều chỉnh theo quy định tại điểm b khoản 7 Điều 4 Nghị quyết 111/2024/QH15.
Huyện Tuần Giáo tiên phong trong thực hiện cơ chế phân cấp
Tuần Giáo, là huyện cửa ngõ phía đông của tỉnh Điện Biên, có tổng diện tích tự nhiên trên 113.542,27 ha, gồm 19 xã, thị trấn, 237 khối bản, 9 dân tộc sinh sống với 18.115 hộ dân, hơn 80 nghìn người, nhân dân các dân tộc có truyền thống cách mạng, lao động cần cù, có tinh thần đoàn kết, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng.
Trong thời gian qua, huyện Tuần Giáo đã tích cực triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia. Theo Báo cáo số 272/BC-UBND ngày 14/6/2024 của UBND huyện Tuần Giáo, tổng kế hoạch vốn các chương trình mục tiêu quốc gia giao từ năm 2022 – 2024 là 757.727 triệu đồng, trong đó, vốn đầu tư: 429.092 triệu đồng, vốn sự nghiệp: 328.635 triệu đồng. Lũy kế giải ngân từ năm 2022-2024 là 323.371 triệu đồng, đạt 42,6% kế hoạch vốn, trong đó, vốn đầu tư: 237.680 triệu đồng, đạt 55% kế hoạch vốn, vốn sự nghiệp: 85.691 triệu đồng, đạt 26,1% kế hoạch vốn. Vốn sự nghiệp năm 2023 được phép kéo dài sang năm 2024 là 72.969,4 triệu đồng, đề nghị điều chuyển sang các dự án khác là 22.638,1 triệu đồng. Trong quá trình triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia còn một số khó khăn, vướng mắc như: một số dự án, tiểu dự án không kịp triển khai thực hiện theo tiến độ được giao do liên quan đến thời vụ; một số nội dung, tiểu dự án phân bổ vốn chưa phù hợp với nhu cầu của địa phương; nguyên tắc, cách thức phân bổ nguồn lực chỉ dựa vào định mức, chưa dựa trên kết quả thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ và kết quả sử dụng nguồn lực hằng năm…Để khắc phục các khó khăn, vướng mắc, triển khai có hiệu quả các chương trình mục tiêu quốc gia, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh ở địa phương, ngày 20/3/2024, UBND huyện Tuần Giáo đã có văn bản số 411/UBND-TCKH đăng ký thực hiện thí điểm cơ chế phân cấp trong quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2024 - 2025.
Các đồng chí lãnh đạo huyện Tuần Giáo trao cây mắc-ca giống tặng các gia đình đồng bào dân tộc thiểu số ở xã Phình Sáng
Cơ hội, thách thức trong thực hiện cơ chế phân cấp
Việc thực hiện thí điểm cơ chế phân cấp trong quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia tạo điều kiện cho huyện Tuần Giáo được chủ động, linh hoạt trong tổ chức thực hiện, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn các chương trình mục tiêu quốc gia; là cơ hội để huyện Tuần Giáo bứt phá, phấn đấu đến năm 2025 huyện thoát nghèo và trở thành huyện phát triển khá, với một số chỉ tiêu quan trọng như: thu nhập bình quân đạt 45 triệu/người/năm; 100% dân số đô thị được cấp nước sạch, trên 90% hộ gia đình nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh; có 03 xã đạt chuẩn nông thôn mới; tỷ lệ che phủ rừng đạt 43%; 19/19 xã, thị trấn có Nhà văn hóa; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn dưới 26% (giảm 6-7%/năm)…
Tuy nhiên, việc thí điểm thực hiện cơ chế phân cấp trong giai đoạn 2024-2025, có một số khó khăn, thách thức. Để cơ chế phân cấp đi vào thực tế cần có các văn bản hướng dẫn, quy định cụ thể của Trung ương và tỉnh; việc điều chỉnh cơ cấu vốn giữa các chương trình mục tiêu quốc gia, giữa vốn đầu tư, vốn sự nghiệp sẽ làm thay đổi cơ cấu vốn thực hiện các chương trình quốc gia đã được phê duyệt, đòi hỏi cân đối hài hòa giữa ưu tiên vốn để đầu tư cơ sở hạ tầng và thực hiện các chính sách an sinh, hỗ trợ trực tiếp cho các đối tượng chính sách trong các chương trình mục tiêu quốc gia. Vì vậy, UBND tỉnh cần sớm quyết định giao mục tiêu, nhiệm vụ, yêu cầu cụ thể đối với từng chương trình mục tiêu quốc gia cho huyện Tuần Giáo; đồng thời tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu trong triển khai thực hiện cơ chế. Đối với huyện Tuần Giáo cần nghiên cứu kỹ lưỡng, bám sát các quy định của pháp luật, hướng dẫn của trung ương, của tỉnh, quyết tâm, quyết liệt hành động, thống nhất thực hiện, sáng tạo, đổi mới để triển khai thực hiện hiệu quả các chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn, vì lợi ích chung của Nhân dân và sự phát triển của huyện./.
Ngọc Tiên