Tài nguyên du lịch phong phú, đa dạng
Điện Biên là tỉnh miền núi biên giới vùng Tây Bắc của Tổ quốc có vị trí chiến lược quan trọng về quốc phòng, an ninh; giàu truyền thống văn hóa, lịch sử, có 19 dân tộc cùng sinh sống. Mỗi dân tộc có đặc sắc riêng về ngôn ngữ, trang phục, lễ hội, âm nhạc, trò chơi dân gian, nghề thủ công truyền thống, phong tục, tập quán, ẩm thực …, tạo nên bức tranh văn hóa đa sắc màu độc đáo, hấp dẫn của tỉnh với 02 di sản văn hóa phi vật thể được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể đại diện cho nhân loại (nghệ thuật xòe Thái; thực hành tín ngưỡng Then của người Tày, Nùng, Thái vùng Tây Bắc); 18 di sản được ghi vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Điện Biên có 33 di tích được xếp hạng, trong đó, 01 di tích quốc gia đặc biệt, 14 di cấp quốc gia, 18 di tích cấp tỉnh. Nổi bật là di tích lịch sử quốc gia Chiến trường Điện Biên Phủ (gồm 45 điểm di tích thành phần) gắn với Chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” là tài nguyên quý giá, đặc sắc cho phát triển du lịch tỉnh Điện Biên. Di tích Chiến trường Điện Biên Phủ đã và đang được đầu tư, tôn tạo với nhiều công trình độc đáo, có ý nghĩa như Bức tranh panorama và trên 4.000 hiện vật (các phương tiện kỹ thuật, vũ khí chiến đấu của Quân đội nhân dân Việt Nam và phía Pháp) tại Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, Đền thờ các anh hùng liệt sĩ tại Chiến trường Điện Biên Phủ, Tượng đài Chiến thắng Điện Biên Phủ, khu di tích Mường Phăng…tạo dấu ấn thu hút du khách đến thăm.
Điện Biên sở hữu nhiều danh lam, thắng cảnh đẹp như: hồ Pá Khoang, động Khó Chua La, động Pa Thơm, động Pê Răng Ky, đèo Pha Đin, nước khoáng nóng U Va và Hua Pe, cánh đồng Mường Thanh (vựa lúa lớn nhất vùng Tây Bắc), khu bảo tồn thiên nhiên Mường Nhé, A Pa Chải (ngã ba biên giới, điểm cực Tây của Tổ quốc, nơi duy nhất có chung đường biên giới với 2 quốc gia Lào và Trung Quốc), cao nguyên đá Tủa Chùa, quần thể 100 cây chè Shan tuyết cổ thụ tại Tủa Chùa (Cây di sản Việt Nam).…
Với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ và giá trị văn hóa, lịch sử đặc biệt tạo điều kiện cho du lịch tỉnh Điện Biên có bước phát triển trong thời gian qua. Từ năm 2021 đến tháng 6/2023, tổng lượng khách du lịch đến Điện Biên đạt gần 1,8 triệu lượt, tổng doanh thu từ du lịch đạt 3.041,5 tỷ đồng, góp phần giải quyết việc làm cho 8.000 lao động, trong đó có 3.500 lao động trực tiếp; số ngày lưu trú bình quân của khách du lịch đạt 2,5 ngày. Đặc biệt năm 2023, đánh dấu mốc quan trọng, khi lần đầu tiên Điện Biên cán mốc đón 1 triệu lượt khách, tăng 23% so với cùng kỳ năm 2022.
Chương trình nghệ thuật khai mạc Năm Du lịch quốc gia – Điện Biên và Lễ hội Hoa Ban năm 2024
Du lịch Điện Biên chưa khai thác tương xứng tiềm năng, lợi thế
Theo PGS.TS Vũ Trọng Lâm[1], mặc dù sở hữu nguồn tài nguyên du lịch tự nhiên và tài nguyên du lịch nhân văn phong phú và đa dạng nhưng cho tới nay, tỉnh Điện Biên vẫn chưa khai thác tương xứng tiềm năng; nhiều hoạt động khai thác tài nguyên du lịch mới chỉ dừng ở bề nổi, khai thác cái sẵn có mà chưa có sự sáng tạo; hệ thống kết cấu hạ tầng tiếp cận du lịch còn nghèo nàn, thiếu đồng bộ; nguồn nhân lực du lịch chưa đáp ứng kịp về kỹ năng chuyên môn, khả năng hội nhập, liên kết; Điện Biên chưa tạo được điểm nhấn riêng cho thương hiệu của mình.
Qua giám sát chuyên đề: “Việc thực hiện Nghị quyết số 31/NQ-HĐND ngày 14/10/2016 của HĐND tỉnh thông qua Chương trình phát triển du lịch tỉnh Điện Biên đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030” của HĐND tỉnh Điện Biên, năm 2022 cho thấy, nhận thức và sự quan tâm của một số cấp ủy, chính quyền địa phương và một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức và Nhân dân về phát triển du lịch chưa đầy đủ; một số địa phương trong tỉnh có tiềm năng về du lịch nhưng chưa chủ động tìm biện pháp phát triển du lịch một cách có hiệu quả; công tác thông tin, tuyên truyền chưa tập trung nhiều vào quảng bá, xúc tiến thu hút đầu tư, chưa làm nổi bật được giá trị của cụm di tích lịch sử chiến trường Điện Biên Phủ, các di tích văn hóa, danh lam thắng cảnh của địa phương, hoạt động du lịch chủ yếu dựa vào tự nhiên, mang tính thời vụ; việc thu hút nguồn lực cho phát triển du lịch, ngân sách đầu tư cho du lịch hạn chế, nhất là đầu tư cơ sở hạ tầng, công tác quy hoạch, chưa xây dựng được cơ chế, chính sách thu hút và khuyến khích nguồn vốn xã hội hóa và các nhà đầu tư có tiềm lực cho phát triển du lịch; việc nâng cấp sản phẩm du lịch, giữ gìn cảnh quang, môi trường phục vụ cho phát triển du lịch xanh, hấp dẫn và bền vững chưa được quan tâm…
Phát triển du lịch Điện Biên toàn diện, nhanh và bền vững
Nghị quyết số 03-NQ/TU ngày 07/5/2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về phát triển du lịch Điện Biên đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. xác định phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh trên cơ sở khai thác hiệu quả các tiềm năng, lợi thế; dựa trên ba trụ cột chính là: du lịch lịch sử - tâm linh; du lịch bản sắc văn hóa dân tộc, khám phá cảnh quan thiên nhiên; du lịch nghỉ dưỡng, giải trí, chăm sóc sức khỏe.
Theo TS.Nguyễn Trùng Khánh[2] để triển khai các giải pháp thúc đẩy phát triển du lịch, Điện Biên cần bám sát nội dung chỉ đạo tại Nghị quyết số 82/NQ-CP ngày 18/5/2023 của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu đẩy nhanh phục hồi, tăng tốc phát triển du lịch hiệu quả, bền vững theo hướng “Sản phẩm đặc sắc – Dịch vụ chuyên nghiệp – Thủ tục thuận tiện, đơn giản – Giá cả cạnh tranh – Môi trường vệ sinh sạch, đẹp – Điểm đến an toàn, văn minh, thân thiện”, đồng thời cần tập trung và những nội dung chủ yếu sau: tiếp tục đa dạng hóa, nâng cao chất lượng các loại hình sản phẩm du lịch trên cơ sở khai thác toàn diện, đồng bộ các giá trị tài nguyên du lịch tự nhiên và nhân văn nổi trội của Điện Biên; tiếp tục đẩy mạnh đầu tư công hiệu quả cho phát triển du lịch, ưu tiên đầu tư tháo gỡ điểm nghẽn kết nối giao thông; chú trọng phát triển nguồn nhân lực du lịch để bảo đảm phát triển du lịch chuyên nghiệp, chất lượng; tăng cường liên kết với các địa phương khác để thúc đẩy phát triển du lịch; đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến quảng bá du lịch trong và ngoài nước; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý đầu tư, phát triển điểm đến du lịch thông minh, thân thiện. Để hiện thực hóa mục tiêu phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn và đưa Điện Biên trở thành trung tâm du lịch của vùng cần có kế hoạch và giải pháp đồng bộ, bảo đảm sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị với sự tham gia tích cực của doanh nghiệp, người dân theo hướng chuyên nghiệp, chất lượng, hiệu quả.
Năm 2024 kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (07/5/1954 – 07/5/2024), Điện Biên đăng cai tổ chức Năm Du lịch Quốc gia với gần 170 chương trình, sự kiện hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch đặc sắc quy mô quốc gia và quốc tế được diễn ra xuyên suốt trong năm 2024. Sự kiện quan trọng này là cơ hội để du lịch Điện Biên bứt phá./.
Bài, ảnh: Ngọc Tiên
[1] Giám đốc – Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật.
[2] Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Việt Nam.