Một số kết quả từ hoạt động giám sát chuyên đề: “Việc quản lý và sử dụng đất của tổ chức (doanh nghiệp, hợp tác xã) trên địa bàn tỉnh từ khi Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực thi hành đến 31/12/2021”

Những kết quả nổi bật được Thường trực HĐND tỉnh ghi nhận, đó là: sau gần 8 năm triển khai thực hiện Luật Đất đai năm 2013, công tác quản lý Nhà nước về đất đai trên địa bàn tỉnh đạt nhiều kết quả tích cực. Hoạt động chỉ đạo, điều hành của UBND tỉnh cơ bản kịp thời, bám sát tình hình thực tế và các chính sách pháp luật về đất đai; các ngành chức năng đã chủ động tham mưu ban hành Quyết định, Kế hoạch và các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức triển khai thực hiện Luật Đất đai và hướng dẫn giải quyết các vướng mắc trong quá trình thực hiện Luật Đất đai. Công tác lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và quy hoạch chi tiết đã được các cấp, các ngành triển khai thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. Hệ thống chính sách pháp luật về đất đai ngày càng được hoàn thiện, tạo hành lang pháp lý cho việc quản lý đất đai ngày càng chặt chẽ và hiệu quả hơn. Công tác cải cách thủ tục hành chính đã có những tác động tích cực, giúp các tổ chức tiếp cận đất đai một cách thuận lợi, nhanh chóng. Các tổ chức đã cơ bản thực hiện tốt việc quản lý, đưa đất vào sử dụng trong mục đích sản xuất, kinh doanh có hiệu quả. Công tác thanh tra, kiểm tra, chấp hành các kiến nghị, kết luận sau thanh tra, kiểm tra việc sử dụng đất; đôn đốc các tổ chức thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với nhà nước được các cơ quan chuyên môn phối hợp thực hiện, có hiệu quả.

Tính đến 31/12/2021, UBND tỉnh đã cho 186 tổ chức thuê 612 thửa đất với diện tích đất thuê là 25.166.599,2 m2. Trong đó, đến thời điểm 30/6/2014 là 77 tổ chức tại 216 vị trí với tổng diện tích 9.459.013,4 m2; từ khi Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực đến ngày 31/12/2021 là 109 tổ chức với tổng diện tích là 15.707.585,8 m2. Tổng số tiền sử dụng đất của 03 tổ chức được giao đất từ 01/7/2014 đến ngày 31/12/2021 đã nộp ngân sách là 233.146,2 triệu đồng; tổng số tiền sử dụng đất của 183 tổ chức thuê đã nộp ngân sách từ 01/7/2014 đến ngày 31/12/2021 là 322.126,2 triệu đồng. Việc thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính của các tổ chức được giao đất, thuê đất góp phần tăng nguồn thu ngân sách Nhà nước, đóng góp chung vào mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh và thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội trên địa bàn tỉnh.

Bên cạnh những kết quả nổi bật nêu trên, việc quản lý và sử dụng đất của tổ chức còn một số hạn chế như: việc chấp hành các quy định pháp luật trong quản lý, sử dụng đất của một số tổ chức chưa nghiêm, vẫn còn tình trạng đất được giao nhưng không sử dụng hoặc chậm đưa đất vào sử dụng, sử dụng đất không đúng mục đích, kém hiệu quả, chậm hoàn thiện các thủ tục gia hạn sử dụng đất, không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất... Công tác phối hợp quản lý Nhà nước về đất đai giữa các sở, ngành có liên quan với các huyện, thị xã, thành phố thiếu chặt chẽ, còn bộc lộ nhiều hạn chế, yếu kém, chưa nắm bắt kịp thời tình hình quản lý, sử dụng đất của các tổ chức trên địa bàn tỉnh; chậm kiểm tra, xử lý các vi phạm pháp luật về đất đai của một số tổ chức. Tính đến ngày 31/12/2021: có 15 tổ chức đã bị thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai, giải thể hoặc không còn nhu cầu sử dụng đất... với tổng diện tích là 1.186.543,9 m2; 35 tổ chức thuê đất chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính với số tiền là 5.990 triệu đồng; 12 tổ chức, với 26 vị trí đất đã hết thời hạn sử dụng đất, nhưng chưa có phương án xử lý gia hạn sử dụng đất đối với những vị trí có đủ điều kiện.

Thẳng thắng chỉ rõ trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị liên quan trong việc để xảy ra những hạn chế, thiếu sót nêu trên và nguyên nhân của hạn chế thiếu sót; Thường trực HĐND tỉnh đã có nhiều đề xuất, kiến nghị nhằm từng bước tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cũng như dần khắc phục những tồn tại, hạn chế trong việc chỉ đạo thực hiện công tác quản lý nhà nước về đất đai, nhất là công tác quản lý, sử dụng đất sau giao đất và cho thuê đất của các tổ chức trên địa bàn toàn tỉnh, cụ thể như: 

Đối với Bộ Tài nguyên và Môi trường, đề nghị nghiên cứu, tham mưu Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung kịp thời Luật đất đai theo định hướng tại Nghị quyết Trung ương 5 khóa XIII. Tăng cường chỉ đạo các giải pháp tháo gỡ khó khăn trong quản lý đối với đất đai có nguồn gốc từ các nông, lâm trường quốc doanh hiện do các công ty nông nghiệp, công ty lâm nghiệp không thuộc diện sắp xếp lại theo Nghị định số 118/2014/NĐ-CP, ban quản lý rừng và các tổ chức sự nghiệp khác, hộ gia đình, cá nhân sử dụng. Hướng dẫn về một số trường hợp cụ thể giao đất, thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất các công trình dự án theo quy hoạch, kế hoạch trên địa bàn tỉnh. 

Đối với Bộ Tài chính, Ủy ban quản lý vốn Nhà nước, đề nghị quan tâm sớm cho ý kiến về việc thanh lý tài sản trên đất đối với Kho Xăng dầu Tuần Giáo thuộc thuộc Công ty Xăng dầu Điện Biên để Công ty Xăng dầu Điện Biên có cơ sở tổ chức thanh lý tài sản trên đất và thực hiện hoàn trả đất về cho địa phương quản lý theo quy định. 

Đối với Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, đề nghị kiến nghị với Bộ Tài chính, Ủy ban quản lý vốn Nhà nước quan tâm, sớm cho ý kiến về việc thanh lý tài sản trên đất đối với Kho Xăng dầu Tuần Giáo thuộc thuộc Công ty Xăng dầu Điện Biên.

Đối với UBND tỉnh, đề nghị tăng cường chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các ngành chuyên môn, các huyện, thị xã, thành phố tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra quản lý sử dụng đất của các tổ chức đảm bảo  thực hiện nghiêm, có hiệu quả các quy định của pháp luật về đất đai; tham mưu xử lý kịp thời các sai phạm trong việc quản lý và sử dụng đất tại Báo cáo số: 95/BC-HĐND, ngày 24 tháng 5 năm 2022 của Đoàn giám sát, gửi báo cáo kết quả triển khai thực hiện các kiến nghị về Thường trực HĐND tỉnh trước ngày 31/12/2022.

Kết quả giám sát “Việc quản lý và sử dụng đất của tổ chức (Doanh nghiệp, Hợp tác xã) trên địa bàn tỉnh từ khi Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực thi hành đến 31/12/2021” của Thường trực HĐND tỉnh có ý nghĩa về thực tiễn và lý luận. Qua giám sát đã chỉ rõ kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý, sử dụng đất của một số doanh nghiệp, hợp tác xã trên địa bàn tỉnh gắn với trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương. Từ thực tiễn giám sát là cơ sở để Thường trực HĐND tỉnh đề xuất với cơ quan Trung ương hoàn thiện hệ thống pháp luật về đất đai theo định hướng tại Nghị quyết Trung ương 5 khóa XIII và kiến nghị các biện pháp quản lý cụ thể đối với các cơ quan quản lý nhà nước về đất đai ở địa phương./.